Εισήγηση του κου Κωτούλα Ιωάννη σε εκδήλωση της ΝΟΔΕ Β5 για την λαθρομετανάστευση

Η ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΤΟΥΛΑΣ

Ιστορικός, υπ.Δρ.Φ.

Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ελληνισμού της Διασποράς – Π.Π.Ι.Ε.Δ Λεωφόρος Δεκελείας 152 & Αττάλειας Νέα Φιλαδέλφεια

Ημερομηνία & Ωρα:
Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου 2011, Ώρα: 18:00 - 22:00

Η πολυπολιτισμικότητα (multiculturalism), μία ιδεολογική τάση διαχείρισης της ποικιλομορφίας των κοινωνικών συνόλων, εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως συνεκτική ιδεολογική τάση στα μέσα της δεκαετίας του 1960 στον αγγλοσαξονικό χώρο της Βόρειας Αμερικής. Ως επίσημη θεσμική πρακτική υιοθετήθηκε για πρώτη φορά στον Καναδά το 1971, ενώ αντίστοιχες διατάξεις ίσχυσαν και σε άλλες χώρες, ιδίως τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία. Πλέον η πολυπολιτισμικότητα ως θεσμική πρακτική, αλλά και ως ιδεολογική αρχή, γνωρίζει σημαντική υποχώρηση σταθερά την τελευταία δεκαετία προς όφελος μίας διαφορετικής προσέγγισης, αυτής της δομικής ενσωμάτωσης των αλλοδαπών μεταναστών στο κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο της χώρας υποδοχής

Η απλή ενσωμάτωση είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ως η ένταξη των μεταναστών στο ευρύτερο πολιτικό/νομικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της χώρας υποδοχής, χωρίς όμως να προηγείται η αποποίηση στοιχείων της προγενέστερης εθνοτικής και πολιτισμικής τους ταυτότητας.

Η δομική ενσωμάτωση αφορά στην λειτουργική ένταξη των μεταναστών στο νέο πολιτικό/νομικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της χώρας υποδοχής με την αποδοχή του συνόλου των αρχών της πολιτικής και πολιτισμικής αναφοράς της χώρας υποδοχής. Η δομική ενσωμάτωση είναι δυνατόν να διακριθεί σε τέσσερις επιμέρους κατηγορίες:

α. Η πολιτική ενσωμάτωση αφορά στην αποδοχή εκ μέρους των αλλοδαπών μεταναστών του δημοκρατικού πολιτικού πλαισίου της χώρας υποδοχής, στην τήρηση των νόμων και των δημοκρατικών αρχών και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

β. Η οικονομική ενσωμάτωση αφορά στη συμμετοχή των μεταναστών στις οικονομικές δραστηριότητες της χώρας υποδοχής, στη συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία και στην αποδέσμευσή τους από την κρατική επιχορήγηση μέσω της οικονομικής τους αυτοτέλειας και αυτάρκειας.

γ. Η κοινωνική ενσωμάτωση προσδιορίζεται ως η συμμετοχή των μεταναστών στα τοπικά και το εθνικό κοινωνικό δίκτυο, στην διαδραστική, διαλεκτική συνύπαρξή τους με τους πολίτες της πλειονότητας του αυτόχθονος λαού.

δ. Η πολιτισμική ενσωμάτωση ταυτίζεται με την αποδοχή εκ μέρους των μεταναστών του κυρίαρχου πολιτιστικού πλαισίου στη δημόσια σφαίρα, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί, έπειτα από πολύχρονες διαδικασίες, από την πλειονότητα του αυτόχθονος λαού. Η πολιτισμική ενσωμάτωση προϋποθέτει την αποδοχή της Κυρίαρχης Εθνικής Κουλτούρας και της Κυρίαρχης Ευρωπαϊκής Κουλτούρας.

Η αρχή της επιλεγμένης ποιοτικής μετανάστευσης αφορά στην καθιέρωση συγκεκριμένων κριτηρίων, όσον αφορά στα άτομα που ανήκουν σε μεταναστευτικές ομάδες, για την εξέταση του αιτήματος εισδοχής των τελευταίων στην επικράτεια ενός κράτους. Τα κριτήρια αυτά είναι δυνατόν να αφορούν στους εξής παράγοντες:

α. ποσόστωση με βάση τον αριθμό

β. ποσόστωση με βάση την αρχή της πολιτισμικής συνάφειας

γ. ποσόστωση με βάση τα ποιοτικά προσόντα των μεταναστών

Η ποσόστωση με βάση τον αριθμό αφορά στην καθιέρωση ενός ανώτατου κλειστού αριθμού, ενός μέγιστου ορίου εισδοχής μεταναστών. Η έννοια αυτή, ο άριστος αριθμός μεταναστών, αναφέρεται σε έναν αριθμητικό δείκτη, ο οποίος προσδιορίζεται ως λειτουργικός για ένα κοινωνικό σύνολο, ώστε να αποκομίζεται το μέγιστο δυνατό οικονομικό όφελος τόσο για τους γηγενείς όσο και για τους επήλυδες μετανάστες. Ο αριθμός αυτός είναι εξ ορισμού μικρός, καθώς υφίσταται αρνητικός συσχετισμός ανάμεσα στην αύξηση του αριθμού των μεταναστών και στο οικονομικό όφελος τόσο για τους γηγενείς όσο και για τους αλλοδαπούς μετανάστες.

Η ποσόστωση με βάση την αρχή της πολιτισμικής συνάφειας αποτελεί βασική παράμετρο της επιλεγμένης ποιοτικής μετανάστευσης. Ο όρος αφορά στην θεσμοθετημένη προτίμηση σε μετανάστες από κράτη με συγγενές προς την χώρα υποδοχής πολιτιστικό πλαίσιο (host culture).

Η ποσόστωση με βάση τα ποιοτικά προσόντα των μεταναστών αφορά στην προτίμηση μεταναστών, οι οποίοι διαθέτουν μία σειρά ποιοτικών ατομικών χαρακτηριστικών. Στοιχεία αυτού του είδους κατά φθίνουσα σειρά αξιολογικής σημασίας είναι δυνατόν να είναι τα εξής:

α. το μορφωτικό επίπεδο

β. η δυνατότητα κοινωνικής προσαρμογής στο κυρίαρχο εθνικό κοινωνικό και πολιτιστικό πρότυπο

γ. η εργασιακή εμπειρία και επαγγελματική κατάρτιση

δ. η γλωσσομάθεια, η γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής

ε. η ηλικία

στ. οι επαφές με παράγοντες της αγοράς εργασίας

Η ποσόστωση αυτού του τύπου εφαρμόστηκε εκτεταμένα ως θεσμοθετημένη διοικητική πρακτική και ως αρχή στον Καναδά. Στην Γαλλία η ανωτέρω αρχή αποκαλείται επιλεγμένη μετανάστευση (immigration choisie).

Η ανεξέλεγκτη μαζική μετανάστευση και η μαξιμαλιστική πολυπολιτισμικότητα ενέχουν πολλαπλές αρνητικές συνέπειες:

α. κοινωνικές, καθώς προκαλείται ένταση και οξείες εθνοτικές συγκρούσεις μεταξύ των γηγενών Ευρωπαίων και των επήλυδων μεταναστών. Η υπόθεση αυτή έχει επαληθευτεί τόσο με τις μελέτες των Vanhanen και Putnam όσο και μέσω των εμπειρικών δεδομένων στο εσωτερικό των δυτικών κοινωνιών.

β. οικονομικές, καθώς οι αλλοδαποί μετανάστες ανταγωνίζονται τους λιγότερο ειδικευμένους γηγενείς σε ορισμένες κατηγορίες της αγοράς εργασίας, ενώ η μαζική μετανάστευση επιβαρύνει επίσης σε σημαντικό βαθμό το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και επιφέρει αυξημένες οικονομικές δαπάνες σε πολλαπλούς τομείς, όπως η περίθαλψη, η εκπαίδευση και η δημόσια και εθνική ασφάλεια.

γ. πολιτισμικές, καθώς η εξωευρωπαική μετανάστευση και η θεσμοθετημένη πολυπολιτισμικότητα επιφέρουν την άρνηση θεμελιωδών χαρακτηριστικών του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως το κοσμικό κράτος και την υπαγωγή της έννοιας του θρησκευτικού στην έννοια του πολιτικού, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ισότητα των φύλων.